Trồng nấm rơm góp phần bảo vệ môi trường
Tổng diện tích gieo trồng cả 3 vụ trên địa bàn huyện Châu Thành tính đến cuối năm 2016 đạt hơn 84.100 hecta trong năm, trong đó cây lúa đạt gần 82.000 hecta, chiếm 97,4% diện tích gieo trồng từ đó sản lượng rơm đã tạo ra hàng năm ước khoảng 287 ngàn tấn.
Hiện nay, đa số nông dân vẫn sản xuất theo lối truyền thống nên rơm rạ sau khi thu hoạch thường được đốt để vệ sinh đồng ruộng chuẩn bị cho mùa vụ mới. Biện pháp này giúp tiêu diệt một số loài côn trùng, mầm bệnh và cỏ dại. Bên cạnh đó, khi áp dụng cơ giới hoá vào sản xuất nông nghiệp, cụ thể là máy gặt đập liên hợp nên việc thu rơm rạ còn khó khăn và tốn thêm chi phí, trong khi nguồn lao động phục vụ sản xuất nông nghiệp ngày càng khan hiếm. Do đó, đốt rơm rạ xem là biện pháp hữu hiệu và tiết kiệm chi phí.
Tuy nhiên, đốt rơm rạ hiện nay đang sinh ra nhiều hệ lụy mà quan trọng nhất là ô nhiễm môi trường do khói bụi, tăng nguy cơ gây hiệu ứng nhà kính, làm cho đất mất chất dinh dưỡng, nguy cơ cháy lan là rất cao. Song song đó, việc thải rơm trực tiếp ra môi trường làm cho các tuyến kênh bị tắc dòng chảy, bồi lắng nhanh. Cho nên, quản lý rơm rạ sau thu hoạch đang là vấn đề rất cần được quan tâm nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường, tăng thu nhập cho người dân và đảm bảo độ phì của đất. Để giải quyết vấn đề đó, mô hình trồng nấm rơm mà cụ thể là trồng nấm rơm trong nhà đang cho thấy hiệu quả thiết thực không những giúp nông dân chủ động được mùa vụ trồng không còn phụ thuộc vào thời tiết, mùa vụ và nguồn bệnh khi trồng trên nền đất cũ, từ đó tăng thu nhập cho người nông dân. Mặt khác, việc phát triển các mô hình trồng nấm rơm trong nhà cũng góp phần thực hiện “chiến lược quản lý và sử dụng hiệu quả sinh khối của cây lúa để sản xuất năng lượng trong điều kiện biến đổi khí hậu của tỉnh An Giang đến năm 2030”. Trong đó, giai đoạn 1 từ năm 2015 đến năm 2020, diện tích thu gom rơm rạ xử lý và không đốt tại đồng ruộng là 20% cho toàn tỉnh An Giang, 40% cho huyện Châu Thành. Giai đoạn 2 từ năm 2021 đến năm 2030: diện tích thu gom rơm rạ xử lý mà không đốt tại đồng ruộng là 40% cho toàn tỉnh An Giang và 60% cho huyện Châu Thành.
Thực hiện chủ trương trên, trong thời gian qua, Ủy ban nhân dân huyện Châu Thành chỉ đạo ngành nông nghiệp của Huyện có nhiều biện pháp hỗ trợ để bà con nhân dân phát triển mô hình trồng nấm. Mà cụ thể là hàng năm, Trạm khuyến nông huyện Châu Thành tổ chức các lớp hướng dẫn kỹ thuật trồng nấm và các mô hình trình diễn để bà con có nhu cầu trồng nấm rơm trong nhà nắm được kỹ thuật. Trong năm 2017, Trạm khuyến nông huyện Châu Thành đã tổ chức trình diễn 1 mô hình trồng nấm rơm trong nhà và 2 mô hình thu gom rơm để bà con nhân dân học tập kỹ thuật từ đó áp dụng vào canh tác để đạt hiệu quả cao. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương các xã, Hội nông dân các cấp cũng cùng chung tay hỗ trợ vốn, kỹ thuật để nông dân mạnh dạn đầu tư phát triển mô hình trồng nấm rơm trong nhà. Mà điển hình là trong năm 2016, Hội nông dân xã Vĩnh Thành đã hỗ trợ nông dân làm hồ sơ vay vốn từ nguồn quỹ hỗ trợ nông dân của Hội Nông dân Việt Nam để các hộ phát triển sản xuất. Từ đó, góp phần làm cho diện tích trồng nấm rơm trong nhà trên địa bàn huyện phát triển ổn định. Cụ thể, trong năm 2016, huyện có tổng số 6.266 m/22 nhà trồng/13 hộ; và diện tích nấm rơm ngoài trời là 18.900m/12 hộ. Trong năm 2017 toàn huyện có 18 nhà trồng nấm rơm và 2.850 m dòng nấm rơm ngoài trời. Đối với mô hình trồng nấm rơm trong nhà, hiện nay nông dân chuyển đầu tư nhà trồng bán kiên cố, mỗi nhà trồng khoảng 50 mét vuông, trung bình chiều ngang 5 m chiều dài 10m, chi phí mỗi đợt khoảng 5 đến 8 triệu đồng/ 0,5 hecta rơm nguyên liệu, với giá bán khoảng 45 đến 60 ngàn đồng một ký, sau khi trừ chi phí lợi nhuận khoảng 1 đến 3 triệu đồng/ vụ. Đối với mô hình trồng nấm rơm ngoài trời, hiện nay diện tích trồng nấm rơm ngoài trời giảm đáng kể, do nhiều yếu tố khác nhau, chi phí mỗi đợt khoảng 5 triệu đồng/ 0,5 hecta rơm nguyên liệu, với giá bán khoảng 45 đến 50 ngàn đồng một kg, sau khi trừ chi phí lợi nhuận khoảng 700 đến 1,2 triệu đồng/ vụ. Qua đó góp phần tăng thêm thu nhập cho người nông dân, tận dụng được nguồn phế phẩm từ nông nghiệp góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, hạn chế phát thải khí nhà kính...
Tóm lại, việc tận dụng các phế phụ phẩm từ nông nghiệp mà điển hình là rơm sẽ góp phần bảo vệ môi trường và tăng thu nhập cho bà con nông dân thay vì bị thải trực tiếp ra môi trường hoặc đốt bỏ gây lãng phí và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, việc phát triển nấm rơm trong nhà cũng cần tuân theo các quy hoạch của ngành chức năng để tránh trường hợp trồng hàng loạt dẫn đến cung vượt quá cầu làm hạ giá thành sản phẩm./.
Bích Thủy